Sint-Margriete : 1907 Sint-Margriete in rep en roer !

We schrijven jaar 1907.De benoeming van een hoofdonderwijzer zet het anders zo rustige dorp op stelten !
Een stoet met de gemeentelijke fanfare en de burgervader op kop trok, zonder geweld, Sint-Margriete rond, richting gemeentehuis om daar te betogen bij de aanvang der zitting !
Benieuwd hoe het afloopt ? Klik links op de pagina 1907 Sint-Margriete in rep en roer !

Sint-Laureins : Over herbergen, verdwenen plaatsnamen, roddels en tovenarijen.

Het is voor de huidige generatie bijna onvoorstelbaar dat voor een goeie 200 jaar niet alleen geen pc bestond, maar ook geen tv, radio of dagblad, geen elektriciteit of gas, geen straatverlichting. In plattelandsgemeenten bleef voor 1840 ook het brieventransport zeer problematisch. Vanaf die tijd pas verschenen met mondjesmaat regionale weekbladen, voor zover de plaatselijke bevolking al kon lezen. Men moest het, zelfs nog lange tijd daarna, stellen met rondtrekkende liedjeszangers, leurders, rondreizende artiesten of straatventers die het nieuws in geuren en kleuren doorvertelden en volgens eigen fantasie aandikten !

Het ligt dus voor de hand dat de dorpelingen elkaar opzochten, hetzij op straat, hetzij in huizen waar ze samenkwamen om zich te amuseren en de laatste nieuwtjes te bespreken. Naast de logiesmogelijkheden voor reizigers schoten dan ook de herbergen of estaminets als paddenstoelen uit de grond. Daar was toen nog geen vergunning voor nodig en er kon een stuiver mee worden verdiend. Ons land telde zo in 1903 één herberg op 35 inwoners, in 1913 waren er volgens de laatste berekening 212.099 herbergen, wat 1 café uitmaakte per 25 mannelijke inwoners, geen land ter wereld had er zoveel ! Er was dan ook in Sint-Laureins geen bewoonde straat waar niet minstens 3 herbergen waren. Ge kunt u uiteraard wel voorstellen dat dit van iedereen de nodige inspanning vroeg om de brouwerij draaiende te houden en iedere waard zijn penning te gunnen. Er moest heel wat gedronken worden en dat gebeurde dan ook ! Maar het belang van de herbergen als ontmoetingsplaats bleef zijn aantrekkingskracht uitoefenen, niet alleen voor nieuwsgaring, maar ook voor het afhandelen van zaken en voor amusement zoals kaartingen, bollingen, schietingen en concerten.

Er werd in elk geval heel wat “afgeklapt” ook in Sint-Laureins, wat we kunnen afleiden uit verscheidene plaatsnamen in ons dialect waar de oudsten onder ons zeker nog over gehoord hebben  nl. de kleppersbrugge, het kleppershol en de klepkodde…

De Klappersbrug : lag in de dorpsstraat over de oude watergang die liep langs de leemweg over de  brieversweg of dorpsstraat tussen toendertijd het huis van Willems en het  “Hof van Holland” later apotheek Niville en drukkerij Buysse, en  uitmondde in de Eeklose watergang. Op die “Klappersbrug” werd op  zomerse avonden, al het dorpsnieuws van de parochie “beklapt”.  Watergang en brug verdwenen tenslotte bij de aanleg van de  Leopoldsvaart.

Het Klappershol : was gelegen langs de vaart nabij de hoenderkwekerij die daar toen gevestigd was.

De Klapkotte: bij Matthys, herbergier te St.Jan, langs de baan St.Margriete –St.Laureins. In 1908 deserteerde een jonge marechaussee van de brigade van Oostburg, die twee maanden gevang uit te zitten had. Hij zadelde zijn paard en reed de grens over naar St.Margriete. In de herberg de ‘Klapkotte” speelde hij zijn uniform uit en stak zich in burgerkleren waarna hij verder trok naar St.Laureins. Hier poogde hij vruchteloos bij de paardenhandelaar Van Kerrebroeck en bij de veulensnijder Gaillaert zijn paard te versjacheren, wat uiteindelijk wel lukte bij zoon De Meulemeester voor 400 F alhoewel het wel 1600 F waard was. Na enkele omzwervingen via Antwerpen waar zijn zuster woonde, is hij ten einde raad naar zijn eenheid teruggekeerd en later heeft Kapitein Van Tomme van Oostburg het paard van De Meulemeester teruggekocht voor 500 F.

Het spreekt voor zich dat naast de dagelijkse nieuwtjes ook de roddels welig tierden. Bovendien waren de mensen nog zeer bijgelovig, nog in de hand gewerkt en versterkt door de godsdienst; ze leefden in miserie, kenden angst en armoe; kortom het waren donkere tijden, dé ideale voedingsbodem voor verhalen over geesten en spoken, tovenaars en heksen. Zo deden in St.Laureins verhalen de ronde over tovenarijen en allerlei duistere praktijken, zo over de geitenbok per velo, de legende van de groene eeffrouwe en de historie van de torenput. De hekserijen waren een vaste bron van inkomsten voor de paters van alle soorten, die hun  veertiendaagse ronde hadden voor de levering van scapulieren en amuletten voor het verbreken van de betovering van alle slag of het belezen van de boterkarn, het woonhuis, desnoods het hele erf of de hond tot zelfs de boerin toe !          

Godshuis : opsporing verzocht ! H. Rufinus

Liggende jongeman schijnbaar in een diepe slaap gewikkeld, in een voortdurende staat van hemelse gelukzaligheid wachtende als het ware, zoals Sneeuwwitje op haar prins, op zijn prinses voor de ultieme kus. Op de dag dat hij verdween droeg hij design sandalen en dito pofbroek. Het laatst gezien in zijn glazen kist, onder het altaar in de prachtige kapel van het oude klooster, met aan zijn hoofd het verzegelde document met het officiële bewijs, zijn afkomst vermeldende : " Dit is het heilig lichaam van Rufinus, Romeins martelaar op bevel van Zijne Heiligheid de Paus uitgehaald op het kerkhof van Sinte Agnes te Rome. "

Rufinus, waer bestu bleven ? Mi lanct na di, gheselle myn !
Nu ja, niet dat ik hem mis. Ik heb er zeker geen behoefte aan de cel vermiste personen van Alain Remue in te schakelen, maar ik denk zomaar bij mijzelf, waar kan die naartoe zijn ? Heeft eigenlijk niemand zich ooit afgevraagd waar de arme kerel ergens uithangt ? Blijkbaar liet dit eenieder stoïcijns onberoerd !
Sommige instanties koesteren een simpele splinter van het kruis van Christus of een nietige potscherf in een Gallo-romeins museum als een kostbaar bezit. Maar in Sente was er schijnbaar niemand die zich de moeite getroostte enige aandacht aan de arme sukkelaar te schenken ! Waar is ie in godsnaam gebleven ?
Is hij in rook opgegaan ? Wee de onverlaat die dit op zijn geweten heeft ! Hij brandde voor eeuwig in de hel!
Hebben de laatste zusters hem weer meegenomen richting Rome, als ze spoorslags het klooster hebben verlaten? Dat zijn gebeente in vrede ruste !
Of is hij zoals de rest van het ameublement meegenomen door onverzadigbare lijkenpikkers om te pronken als decorstuk bij duistere feestjes ?
Of is hij gewoonweg bij de laatste opkuis der heiligen door het Vaticaan uit de boot gevallen en opgeborgen bij de rekwisieten ?

Hierbij nog de plaats delict in betere tijden, waar meestal teneinde de kinderen niet aan het schrikken te brengen de aflijvige zedig weggestopt werd achter een laaghangende altaardwaal , maar waar bij speciale gelegenheden de heilige werd geëxposeerd ter meerdere ere van God en ter stichting der mensheid !

De familie STRYMES en het GODSHUIS.

Pastoor Andries van Middelburg, later Kanunnik van het Kapittel van Brugge vond het mensonwaardig dat de zieken van Maldegem, Adegem en Sint-Laureins voor verzorging naar Brugge moesten, te voet of met het hospitaalkarretje getrokken door een man of met een "ezelskarretje" of met een "hondekerre". Velen wachtten tot het allerlaatste moment en stierven dan ook onderweg.
Bij zijn vele contacten met Juffrouw Antonia Van Damme en ook pastoor Van den Berghe van Sint-Laureins werd hun aandacht gevestigd op een eigenaardig feit, de behoeftige zieken hadden het recht kosteloos verzorgd te worden in het Sint Jans Hospitaal te Brugge. Pastoor Andries ging op onderzoek naar de reden hiervan, ontdekte die, en vond voldoende bewijzen om een proces te beginnen tegen het beheer van het Sint Jans Hospitaal, dat zes jaar duurde maar resulteerde in een schadeloosstelling van 68 000 F voor Sint-Laureins. Ondertussen was Sint-Laureins op eigen krachten gestart met het bouwen van een godshuis mede dank zij de inbreng van een gedeelte van het zeer grote familiefortuin van Juffrouw Antonia !
Men wilde de zieken en gebrekkigen ter plaatse verzorgen en niet alleen van Sint-Laureins maar van het ganse Meetjesland. En terzelfdertijd wilde men dan ook in één adem een tehuis bezorgen aan ouderloze en verlaten kinderen, wezen zowel jongens als meisjes, en een kommerloze oude dag bieden aan ouderlingen van beider kunne. Men begon te bouwen in 1843 en de bouw was voltrokken in 1849. Ter gelegenheid van het gouden jubileum van het echtpaar Heysse-Van Besien in 1897 in Eeklo zei D. Heysse over het optrekken in 1845 van het uitgestrekte klooster te Sint-Laureins met zijn bewonderenswaardige overwelfde kelders : "'k Heb er met 47 metsers aan gewerkt !"

Het is een langwerpig vierhoekig gebouw bestaande uit twee gelijke delen elk met een binnentuin en van elkaar gescheiden door een middengebouw, uitsluitend bedoeld voor het personeel zoals keuken, eetzaal en slaapzalen en ruimtes voor de zusters. Zoals toen de gewoonte was, om de goede zeden te beschermen, was het gedeelte aan de ene kant alleenlijk bedoeld voor de vrouwelijke bewoners en het andere voor de mannelijke, mooi afgesloten door de middelste vleugel der zusters !
Het Godshuis en Hospitaal werden toevertrouwd aan de goede zorgen van de Congregatie van de Kindsheid Jesu. Heel wat zusters passeerden de revue en deden dankbaar werk. Zo kreeg Zuster Martha, in de wereld Paulina Colpaert, op 20.04.1889 het gouden erekruis daar ze sinds 42 jaar ononderbroken aan het hoofd stond van het Hospitaal, als bestuurster.Bij de opening van het klooster in 1849 was ook reeds Zuster Mechtildis, in de wereld Christine Gilles, naar hier gekomen met een 50-tal weeskinderen uit Gent, die tengevolge van de daar heersende cholera de stad ontvlucht waren. Ze heeft tot haar dood in 1907 op 87-jarige leeftijd het gesticht niet meer verlaten en werd in 1899 ook vereerd met het Burgerkruis 1e klas voor een halve eeuw bewezen diensten.
Het hospice werd tenslotte samen met 18 Ha grond in 1863 door de stichteres aan de gemeente geschonken, zonder enige kosten. Onmiddellijk na de dood in 1879 van Juffrouw Antonia kwam het gesticht onder het bestuur van een hospiceraad onder voorzitterschap van de opeenvolgende pastoors van Sint-Laureins. In 1991 verlieten zusters Harlinda en Marie-Rose als laatsten het Godshuis !
Het hospitaal voor zieken, het tehuis voor wezen en het hospice voor bejaarden werden in de genoemde volgorde afgebouwd. Wat men zich moet voorstellen bij hospitaal laat ik aan Uw eigen interpretatie over, dat de zieken er naartoe gingen voor verzorging is duidelijk, maar dat velen er gingen om te sterven wordt bevestigd als ik in mijn eigen familiegeschiedenis kijk. Oordeel zelf :
1. Joanna Catharina STRYMES 71 jaar geboren in SL 28.05.1789 en er wonende Eerste Straete 421bis, weduwe Petrus Lievens overleden op 23.02.1860 ten een ure naermiddag in het gesticht Sint Joseph.
2. De weduwe van Hendrik STRYMES, Marie Francisca Devos 45 jaar geboren in SL 07.02.1825 en wonende SM Kommer 2 overleden op 22.06.1870 ten een ure namiddag in het Burgerlijk hospitaal.
3. Blondine STRYMES 78 jaar geboren in SL 27 Brumaire V wonende in SL Oosthoek 9, weduwe Francies Kimpe overleden op 07.10.1871 ten acht en half ure 's morgens in het Burgerlijk hospitaal.
4. Theresia Angeline STRYMES 36 jaar geboren in SL 14.06.1843 en er wonende Oosthoek 6, echtgenote Henricus Vandendorpe overleden op 30.11.1879 ten vijf ure namiddag in het Burgerlijk hospitaal.
5. Angeline STRYMES 66 jaar geboren in SM 1816 en wonende te SL Celie 12, weduwe van Karolus Eliaert overleden op18.12.1882 ten elf ure voormiddag in het Burgerlijk hospitaal.
6. Marie Antonia STRYMES geboren in SM 18.05.1836 wonende SM Comerstraat 6, weduwe Bernardus Dobbelaere overleden op 11.03.1917 in het Godshuisgesticht.

Sint-Margriete : de schaapzak der douane !

Daar Sint-Margriete een grensgemeente was, tierde de smokkel hier destijds welig. De wereld van de tollers en de lollers zoals men ze hier weleens noemde, dus de kommiezen en de smokkelaars was een wereldje op zich ! Daar de douaniers oorspronkelijk hun dienst te voet moesten doen, door regen en wind maar ook bij vriesweer moesten ze zich wapenen vooral bij nacht tegen de koude. Vandaar ...
Wilt U meer weten ? Klik dan uiterst links op betreffende pagina.

Sint-Margriete en zijn vijf kerken.

In zijn strijd tegen de onvermoeibare steeds terugkerende golven verdween Sint-Margriete ettelijke keren onder de vloed. Maar telkens opnieuw werd het heropgebouwd met steeds een grotere kerk tot uiteindelijk de zee getemd was ! Klik op de pagina hiernaast voor een overzicht.

Sint-Laureins, hoe de Leemweg aan belang won...

Ooit waren Brieversweg, Vlamingstraat en Goochelaar de voornaamste straten van het oude Sente. Maar door de historische gebeurtenissen werd de Kerkweg, later genoemd Gouvernementstraat en heden ten dage de Leemweg, geleidelijk aan belangrijker en veranderde vanaf de 19e eeuw volledig van uitzicht. Wilt U weten hoe, klik links op de pagina : Sint-Laureins, Leemweg of Gouvernementstraat in de 19e eeuw !

Vijftig jaar oud-student van het college.

Een eerder persoonlijke bijdrage over het wel en wee 60 jaar geleden in het college te Eeklo, gemaakt ter gelegenheid van de Gouden Jubileumviering der afgestudeerden tijdens de oud-leerlingendag in 2007.
Klik op de titel der desbetreffende pagina in de kolom links.

Sint-Laureins, het dorp van toen...

Op deze pagina krijg je een verwijzing naar eerder verschenen publicaties en bijdragen door derden, over Sint-Laureins hoe het vroeger was, met daarnaast een eerste terugblik op het dagelijkse leven in het oude Sente van de 20e eeuw, en tenslotte een korte toelichting van wat je nog verwachten mag.
Benieuwd ? Klik dan op de titel van de betreffende pagina in de kolom links !

Welkom

Welkom in mijn dankbare wereld der herinneringen geplukt uit het leven, om te verdwalen in de tijd. De tijd, een interval van de functie van het Zijn, bepaald door de twee grote wortels geboorte en dood, gekneld tussen de asymptoten van de curve van het bestaan.
Welkom in mijn knollentuin vol lang vervlogen dingen...