Als men ouder wordt realiseert men zich pas ten volle wat Benny Neyman zong : "De jaren zijn voorbij gegleden, voorgoed verdwenen in de tijd..."
Met de tijd verdwenen ook vele oude gebruiken en geplogenheden !
Waar wij ons lijdzaam bij neerlegden, is voor veel jongeren nu reeds een rariteit die ze als wereldvreemd en ongeloofwaardig beschouwen, en zal binnen de kortste tijd helemaal vergeten zijn.
Zo bestonden er hardnekkige rituelen bij heidenen en joden die de rooms katholieke kerk niet kon uitroeien, dus herwerkte men die dan of gaf er een andere interpretatie aan, zodat die in hun kraam pasten.
Eén van die gebruiken was de fameuze "KERKGANG" het eerste kerkbezoek van de moeder na de bevalling, wat in de jaren rond 1960 in onbruik geraakt is en nu helemaal verdwenen. De vrouw moest oorspronkelijk 40 dagen, later vermindert tot 10 dagen na de geboorte binnenshuis blijven en mocht zich niet op straat vertonen of bezoeken afleggen, laat staan zwangere vrouwen ontmoeten, vooraleer zij haar kerkgang gedaan had, en volgens het volksgeloof, gereinigd was. In de middeleeuwen dacht men zelfs dat op de plaats waar een on-gereinigde vrouw gelopen had nooit meer gras zou groeien !
De zwangerschap werd dus algemeen bestempeld als een onreine toestand waarbij de vrouw na de bevalling een tijd in huis moest blijven wat beëindigd werd met een kerkgang. Kraamvisite was wel toegelaten.
Deze zegening door een priester van een moeder wanneer zij na de geboorte van een kindje voor het eerst naar de kerk gaat, werd niet alleen beschouwd als dank voor het nieuwe leven, maar werd onverminderd ervaren als een ritueel waarbij de vrouw ook gezuiverd werd van haar zondige toestand, een stigma dat bij de vrouwen mettertijd heel wat ongenoegen veroorzaakte.
Bij dit eerste kerkbezoek na de bevalling moest de jonge moeder achteraan in de kerk wachten tot de priester, met wit koorhemd en witte stool, vergezeld van een bedienaar met wijwaterkwast of kwispel haar kwam afhalen. Na een eerste zegening, kreeg ze een brandende kaars in de linkerhand geduwd en moest ze met de rechterhand de stool van de priester vasthouden terwijl ze plechtstatig langs de zijbeuk voortschreden tot aan een zijaltaar, meestal het Onze-Lieve-Vrouw altaar, waar gebeden werd en opnieuw gezegend. Dit werd besloten met een gift in de open hand van de priester !
Als misdienaar van 1948 tot 1951 heb ik talloze kerkgangen de revue zien passeren wat voor mij niets speciaal was, maar ik kan mij goed voorstellen dat het opgevoerde tafereel voor heel wat gewone kerkgangers ietwat eigenaardigs had. Niet verwonderlijk dat buiten de kerkmuren de hele ceremonie wel eens lacherig werd vergeleken met een kinderspelletje "paardje rijden" !
In het katholieke Vlaanderen woog een zwaar taboe op seks, zwangerschap en geboorte, zodat over zulke dingen niet, of met zeer dubbelzinnige bewoordingen, mocht gesproken worden, zeker in het bijzijn van jongeren ! Vóór het huwelijk mocht "het" niet, erna moest "het" . Bleef de gezinsuitbreiding te lang uit, dan kwam de pastoor informeren ! Langs zijn neus weg bij zijn jaarlijkse omhaling voor Sint-Pieters-penning, de stichting die de werkingskosten van de Paus moet spijzen, of schijnbaar toevallig bij, zo maar een bezoekje !
Nu de kerkgebouwen in een ijltempo gesloten worden of herbestemd, worden ook onze mogelijkheden om te "PETSJONKELEN" steeds meer beperkt. Dit bestaat erin in de loop van de dag even een kerk of kapel binnen te springen om te bidden. Nog zo een oud gebruik in de rooms katholieke kerk waarbij we naar hartelust aflaten konden sparen om het verblijf van enkele zieltjes in het vagevuur te verkorten. Iedereen herinnert zich nog wel de gebeden onderaan de oude bidprentjes bij de begrafenissen, waar kwistig met het aantal dagen aflaat werd omgesprongen. Met de verdiende aflaten spaart men "bonuspunten" die online in het hiernamaals verzilverd worden ! Het verkorte de duur met het aantal aangegeven dagen in het vagevuur, je kocht dus iemand vrij uit het verblijf in de helse hitte ! Bij elk kerkbezoek met de voorziene gebeden vloog er bij een voldoende aantal verdiende dagen, een zieltje van het vagevuur naar de hemel. Dus kon men meerdere zieltjes de hemel inschieten door meerdere malen de kerk in en uit te lopen !
In die "goede oude tijd" deed dus iedereen zijn best om zoveel mogelijk gebeden af te haspelen en zo aan een mooi bedrag aflaten te komen en was het geen zeldzaamheid iemand een aantal keer achtereen uit en dan weer in een kerk te zien gaan !
Die "AFLATEN" historie is nog zo'n dubieus geval alhoewel die heden ten dage nog rendabel is. Het lijkt veel op concurrentie tussen de aanroepen heiligen of de aflaat-producenten of je nu 50 dagen, of 100 of een ander aantal dagen korting krijgt ? Trouwens is dit verschijnsel in de loop der geschiedenis verschillende keren ontspoord, kloosterorden begonnen zelfstandig een handeltje op te zetten, en sommige geestelijken zagen er brood in om de aflaten tegen een zacht prijsje te verkopen, het was een win-win situatie !
Zolang het vagevuur nog een feit is hebben we "chance" dat er nog een remedie bestaat om ons althans een steuntje in de rug te geven, want het is zo dat op 21 april 2007 paus Benedictus XVI officieel slechts het voorgeborchte der hel voor ongedoopte dode kinderen, en niet voor iedereen, achterhaald heeft verklaard !! Wie het ongeluk heeft zijn laatste adem te hebben uitgeblazen voor de komst van de Verlosser is er aan voor de moeite !
Geen opmerkingen:
Een reactie posten