Sint-Laureins : Nieuw-Roeselare en omgeving.

Het centrum van Nieuw-Roeselare was gelegen in het NO van de huidige Roeselare polder. De nieuwe parochie moet een snelle groei hebben gekend want het wordt meermaals vermeld in documenten van de 13e en begin 14e eeuw, waarbij men kan afleiden dat het één van de "smalle steden" van het Brugse Vrije betrof, alhoewel minder belangrijk dan Oostburg, Aardenburg, Sluis, enz...Dat men reeds van in de 13e eeuw over een zekere vorm van stadsrechten kon spreken was wellicht omdat Nieuw-Roeselare lag langsheen de Elmare, het riviertje dat uitmondde in de Honte en zo zorgde voor een uitweg ter zee, en terzelfder tijd gelegen was op het kruispunt van twee belangrijke wegen, de Woutersweg en de Roeselareweg !

De WOUTERSWEG verbond het Stenen Conduit of de Verbrande Stake met Oostburg en liep langs Nieuw-Roeselare. Tussen de Verbrande Stake en het Leopoldskanaal is deze weg nu een toegangsweg tot de landerijen. Aan de overkant van het kanaal is hij ingenomen door de ZW arm van de Boerekreek. In de Roeselarepolder vinden we hem terug in de kreek van de Woutersweg, een vertakking van de Roeselarekreek tot in de Sint-Kruispolder. Dichtbij Oostburg, ten NW van de Ware en in het NW van de Dierkensteenpolder loopt hij verder tot in de Margrietpolder.

De ROESELAREWEG verbond Nieuw-Roeselare met Aardenburg via Sint-Kruis. Van Aardenburg tot Sint-Kruis is dit nu de Sint-Pietersdijk waarbij de weg zo verder liep naar het Hontseinde en verder tot de Roeselarepolder, doorheen de Nieuwe Haantjesgatpolder waar het tracé volledig is uitgewist. In de Roeselarepolder is de weg nu een toegangsweg tot de landerijen, het Roeselare-straatje genoemd. Tussen dit straatje en de Val is de weg nu een gracht, restant van een vroegere geul.
Vervolgens vormt hij de kreek van de Roeselareweg, nu een gedeelte van de Val. In de Sint-Lievenspolder heet de weg nu de Molenstraat die uitkomt op de Molenkreek.

Ook vermeldenswaard is de verdwenen Blauwersweg die samenviel met wat nu de dijk van Beooster Ede is en die liep ten W van de Ware vanaf Boekhoute tot Koksyde. Hij vormde de grens tussen Sint-Kruis gelegen in het ambacht Aardenburg en Nieuw-Roeselare gelegen in het ambacht IJzendijke. Mogelijks gebruikte men hem als grens tussen de beide ambachten. De Verbrande Stake op het kruispunt van de Blauwersweg met de Woutersweg is het punt waar de ambachten Maldegem, Aardenburg en IJzendijke samenkwamen. De weg was ook de grens tussen de waterschappen Beooster Ede en IJzendijke.

Steeds weer opnieuw werden dammen en dijken opgeworpen om delen land droog te leggen en altijd weer werden die doorbroken of doorstoken zo dat het veroverde land terug onder water kwam te staan en men moest herbeginnen. Op het einde van de 13e eeuw werd zo een groot dijksysteem, de Ware of Weerdijk, in westelijk Zeeuws-Vlaanderen opgeworpen. Hij begon aan de Zonne waar hij aansloot bij een lange smalle zandrug en uitliep op de duinengordel van het ambacht IJzendijke ter hoogte van Biervliet. Hij vormde een gesloten geheel daar hij twee natuurlijke hoogtes verbond. De Ware speelde prioritair een waterkerende rol en diende slechts secundair als waterschapsgrens. In onze huidige tijd kunnen we de Weerdijk nog terugvinden van de Zonne tot het Haantjesgat. Meer noordwestelijk werd hij door de overstroming van 1570 weggeslagen, verder is er hier en daar nog een stukje van bewaard.
De Bisschop van Doornik, het kapittel van Doornik en het hospitaal van Rijsel hadden recht op de tienden van de woeste gronden van Gozewijn van Roeselare. Toen in 1243 de bisschop verschillende parochiegrenzen nauwkeuriger afbakende en de tiendeheffing der abdijen Sint-Pieters en Sint-Baafs beperkte tot de eigenlijke parochies en zodoende zelf aanspraak kon maken op de tienden van alle grond gelegen buiten de parochiegrenzen, kwam hij onvermijdelijk in conflict met beide abdijen, dat uiteindelijk door een scheidsgerecht moest worden beslecht ! Daarbij kwam dan nog, dat door de verschillende overstromingen en daaropvolgende herbedijkingen de poldergrenzen dikwijls veranderden !



De overstroming van 1375 tenslotte veegde Nieuw-Roeselare samen met veel andere nederzettingen van de kaart en het werd niet meer heropgebouwd !


Geen opmerkingen:

Een reactie posten