Eind 19e eeuw had de Amerikaanse regering nog geen beperkingen voorzien voor het aantal inwijkelingen, wat later bij de steeds groter wordende toeloop wel zou gebeuren. De armzalige sociaal-economische toestanden in Europa hadden als gevolg dat vanaf dan jaarlijks duizenden migranten langs Antwerpen naar Amerika uitweken in de hoop een beter leven te kunnen opbouwen!
De Red Star Line en de Cunard Line waren rederijen, gespecialiseerd in het vervoer van deze uitwijkelingen. De Red Star Line was een Belgische rederij gesticht in 1872 en in 1873 verliet het eerste schip zijn aanlegplaats de Rijnkaai te Antwerpen. De rederij onderhield een geregelde dienst tussen Antwerpen en Noord-Amerika en vervoerde tussen 1873 en 1934 rond de twee miljoen landverhuizers! Ze hadden in de voornaamste gemeenten hun agenten, meestal herbergiers. In hun café hadden die een mooie grote foto hangen onder glas met in kleuren het vlaggenschip van de maatschappij met dampende schouwen geschilderd in de kleuren van de Red Star Line, blauw en wit en op een zacht golvende blauwe zee. En tegen de achtergrond de silhouette van het Vrijheidsbeeld, ruim voldoende om menig arme werkman of boerenknecht goesting te doen krijgen!
De taak van de agenten bestond er in de kandidaat uitwijkeling wegwijs te maken in de nodige paperassen en de noodzakelijke uitrusting, de afspraak te maken met de rederij, en de avonturiers, meestal met een paar in groep, te begeleiden tot op het Eilandje in Antwerpen eventueel naar het logementshuis. Voor Sint-Laureins werd dit gedaan door Louis Strymes (1840-1919) en na hem door zijn zoon Aloïs Strymes (1872-1943) die zijn vader opvolgde in de herberg Dorpsstraat 97, mijn overgrootvader en mijn grootvader.
Julia Gailliaert bezorgde mij destijds een fragment uit het dagboek van haar vader Meester Gailliaert :
.... Gedurende de periode van het emigreren vertrokken ook in Sint-Laureins velen naar de USA en Canada, sommige naar Frankrijk. Ze trokken naar Amerika met de Red Star Line. Ter plaatse was hier een agent die de reizen begeleidde: de heer Strymes. De uitwijking naar Amerika geschiedde somtijds ten gevolge van straffen voor smokkelen of vechten. Er werd rondgestrooid dat het geld pakken was in Amerika en velen lieten zich daardoor verleiden. Toch moet gezegd worden dat er verscheidene welstellend, ja, zelfs rijk geworden zijn, hetgeen hier bij ons wel niet gebeurde in die tijd...
Tot zover Meester Albert Gailliaert en men schat zelfs dat de uitgeweken Sentenaren met hun afstammelingen in Amerika talrijker zijn dan de bevolking van Sint-Laureins. Er waren wekelijkse afvaarten met één van hun 23 oceaanstomers waarvan de naam eindigde op ...land, de Belgenland, de Pennland, de Vaderland, enz.
Zelfs de Belgische overheid begon al vrij vroeg met het dumpen van gedetineerden en landlopers in de Nieuwe Wereld. Halfweg de 19e eeuw was het crisis, er was overal armoede. Dus waren er bedelaars en landlopers, steeg de criminaliteit, ze werden opgesloten in gevangenissen, krankzinnigengestichten en bedelaarshuizen. En België vond direct een oplossing voor de groeiende toeloop in die instellingen, de ex-gevangenen en landlopers dumpen in de Verenigde Staten! De tickets voor hun overtocht werden betaald door de administratie, de opgeleukte documenten zoals paspoort, bewijs van goed gedrag en zeden werden klaargestoomd en de provincie Antwerpen zorgde voor de praktische afhandeling. De overheid subsidieerde niet alleen de reis, maar maakte ook dankbaar gebruik van het bestaande systeem van vrijwillige verbanning, waarbij iemand die in ons land een gevangenisstraf moest uitzitten deze kon omzetten in een aantal jaren verblijf in een vreemd land. Zo werden tot 1860 naar schatting 650 bedelaars en gevangenen gedumpt aan de overkant van de oceaan! Toen dit uitlekte werd door de Amerikaanse pers hiervan meteen dankbaar gebruik gemaakt om dit wereldkundig te maken!
In de jaren dertig van de 20e eeuw was de belangstelling voor emigratie naar de Verenigde Staten en Canada voorbij. Toen de Red Star Line in 1914 een nieuw schip de Belgenland 2, het grootste schip varende onder Belgische vlag, bestelde waar enkele jaren eerder de Titanic was gebouwd, was de migratiestroom reeds op de terugweg! Op 19 maart 1923 kwam de Belgenland van de Red Star Line voor het eerst in Antwerpen, om het schip te laten aanmeren moesten aan de Rijnkaai nieuwe en grotere meerpalen worden geplaatst, die er vandaag trouwens nog steeds staan. Doch de Belgenland kwam te laat om nog een significante rol te spelen als migratieschip en moest overschakelen op cruiseschip. Lang niet alle Belgen die ons land verlieten deden dat via de Antwerpse haven en niet alle Belgen die in Antwerpen vertrokken kozen voor een schip van de Red Star Line, maar wel de meerderheid. Tussen 1875 en 1914 verscheepte de haven van Antwerpen 1,7 miljoen emigranten komende uit heel Europa!
Het vlaggenschip van de Red Star Line is in de jaren 1920 de Belgenland, en één van de mooiste gebouwd in 1900 is de "SS Vaderland" met een tonnenmaat van 12.000 en een lengte van 171 m. en 18 m. breedte. Het was één van de modernste en grootste passagiersschepen die toen in Antwerpen hun thuisbasis hadden, er konden 1162 personen mee waarvan 342 in eerste, 194 in tweede en 626 in derde klas. In 2e klas deelde men een kajuit met 2 anderen, voor 3e klas waren slaapzalen van 8 à 10 personen heel diep in het schip en strikt gescheiden van de rest en met een beduidend verschil in de menu's. Als men bij gunstig weer "gelucht" werd aan dek kon men zich de ogen uitkijken naar de luxe in 1e klas!
Men diende zich een dag voor het vertrek aan te bieden in de gebouwen van de Red Star Line voor de administratie en een oppervlakkig geneeskundig onderzoek door een dokter, in het begin in open lucht, maar al gauw in nieuw opgerichte lokalen. En dat oppervlakkig onderzoek werd al snel een uitgebreide controle van kop tot teen om te zien of men geen besmettelijke ziekte had en fysiek in staat was te werken, want anders mocht men Amerika niet in bij aankomst. En als men teruggestuurd werd was dat op kosten van de rederij! De nacht kon men dan doorbrengen in een logementshuis op 't Eilandje en die waren voor de landverhuizers uit heel Europa niet van de properste! Men was verplicht te baden en de bagage werd ontsmet, en dan was het bang en hoopvol afwachten, goedgekeurd, men mocht vertrekken, afgekeurd, men moest achterblijven! Eenmaal de toelating op zak kon men de reis aanvatten die beslist geen plezierreisje was en die 10 dagen tot zelfs drie weken duurde in de zoektocht naar een beter leven!
En als dan eindelijk na de lange reis op zee in de mist de fakkel en het stervormig omkranste hoofd van het Statue of Liberty opdoemt lijkt voor velen de droom van de Nieuwe Wereld als het beloofde land werkelijkheid te zijn geworden, maar wacht voor allen nog een reeks beproevingen, nog een laatste grote hindernis, te nemen vooraleer hun leven in Amerika verder te zetten.
Dat er een grote emigranten stroom was blijkt uit volgende cijfers, voor Sint-Margriete alleen, een plattelandsdorp met toendertijd gemiddeld rond de 900 inwoners waren er bij de eeuwwisseling vóór 1900 reeds 101 uitwijkelingen. Een ijverige gemeenteambtenaar heeft achteraan in het bevolkingsregister 1890-1900 op enkele lege bladzijden een opsomming gegeven van alle landverhuizers.
Vande Velde Bruno °Wat 1838 - Thienpondt Marie °SL 1835
Vande Velde Emma °SM 1874
Vande Velde Camiel °SM 1876
Buysse Francies °SM 1869
Pieters Petrus °SM 1868
Pieters Nathalie °SM 1868
De Paepe Pieter °WO 1849 - Raswout Sophie °SM 1848
De Paepe Ferdinand °SM 1875
De Paepe Charles Louis °SM 1883
De Paepe Rosalie °SM 1884
De Paepe Regina °SM 1889
Vergeyle Leopold °SM 1855
Lippens Joannes °SM 1866 - Pieters Rosalie °SM 1865
Lippens Emma °SM 1890
Martens Theophile °SM 1867
Verstraete Edmond °Mald 1865
Wille Bruno °Wat 1862 - Claeys Christine °SM 1865
Wille Sidonie °SM 1890
Claeys Alois °SM 1859 - Stokkerman Reynilde °SM 1867
Claeys Sophie °SM 1870
Bracke August °SM 1890
Stokkerman Petrus °SL 1858
Gebeyn Désiré °Mald - Claeys Nathalie °Mald
Van Cauwenberghe Eduard °SM 1854 - Loncke Mathilde °SL 1858
Van Cauwenberghe Marie °SM 1881
Van Cauwenberghe Petrus °SM 1882
Van Cauwenberghe Leonard °SM 1885
Van Cauwenberghe Emiel °SM 1888
Van Cauwenberghe Louise Marie °SM 1890
De Blieck Leonard °Bass 1866 - Snoeck Emma °SL 1865
Lonneville Victor °St.Kruis WVL 1839
Bert Petrus °SM 1864
Verschaeve Petrus °SM 1859
Rosseel August °SM 1864
Claeys Pieter °SM 1862
Pielaet Louise °SJ 1873
Claeys Amelie °SM
Claeys Emma °Amerika
Claeys Irma °SJ
Verhelst Charles °SM 1866
Neels Julie °SM 1873
Desplenter Bruno °SM 1869
Desplenter Ivo °SM 1871
Mortier Petrus Francies °SM 1873
De Blieck Ivo °Bass 1871
De Causmaecker Charles °St.Kruis 1849 - Dumoulin Louise °SM 1861
De Causmaecker Emelie °SM 1884
De Causmaecker Elodie °SM 1885
De Causmaecker Gustaaf °SM 1888
De Causmaecker Augusta °SM 1891
De Causmaecker Henri °SM 1894
De Blieck Pieter °Bass 1865 - Beuselinck Clarissa °SM 1866
De Blieck Pieter °SJ 1890
De Blieck Rosalie °SJ 1891
De Blieck August °SM 1893
Schar Sophie °IJzendijke 1895
Schar Prudence °IJzendijke 1863
Schar August °SM 1875
Van Cauter Marie °Marcq-en-Baroeul 1866
Pieters Nathalie °SM 1868
Pieters Sidonie °SM 1872
Van Ooteghem Carolus °SJ 1869 - Goossens Prudence °SL 1865
Van Ooteghem Julius °SJ 1890
De Backker Gustaaf °SM 1871
Claeys Karel Lodewijk °SM 1873
Timmerman Emma °Heille 1877
Dobbelaere Rosalie °SM 1868
Dobbelaere Emma Marie °SM 1890
Bollaert Oscar °Laerne 1873
Freyne Marie °St.Kruis Holland 1863
Buysse Marie °Paterson (Am) 1890
Buysse Charles °Paterson (Am) 1891
Buysse Rosalie °Paterson (Am) 1893
Buysse Petrus °Paterson (Am) 1895
Buysse Jacobus °SM 1896
Focke Leonard °SM 1873
Verhelst Eduard °SM 1877
Claeys Amelie °SJ 1833
Staelens Petrus °SL 1870 - Mortier Nathalie °SM 1871
Staelens Camiel °SM 1899
Claeys Eduard °SM 1870 - Roets Louise Marie °Middelburg 1871
Claeys Willem °SM 1899
Pielaet Petrus °SJ 1871 - Van Cauter Marie °Marcq-en-Baroeul 1866
Pielaet Helena °St.Louis(Am) 1897
Pielaet Eugenie °St.Louis(Am) 1898
Pilaet Isidorus °SM 1899
De Baets Emma °Wat 1878
Geen opmerkingen:
Een reactie posten