Sint-Laureins : Sente en zijn scholen II !

Toen het godshuis gefinancierd door Juffrouw Antonia Van Damme gebouwd werd tussen 1843 en 1849 met als doel een thuis te bezorgen aan ouderloze en verlaten kinderen, wezen, jongens zowel als meisjes en tevens hulp te bieden aan zieken en gebrekkigen uit de omstreken, werd de liefdadigheidsinstelling, zowel godshuis als hospitaal, toevertrouwd aan de goede zorgen van de Congregatie van de Kindsheid Jesu. Reeds in september 1849 zijn de eerste zusters aangekomen vergezeld van 16 weesjes van het Armbestuur van Gent, in 1895 waren reeds 17 zusters werkzaam in de verzorging voor 175 inwonenden. In het begin was er ook een meisjeskostschool in gevestigd, maar met de dood van de stichteres in 1879 ging het beheer van de instelling over naar het zelfstandig bestuur der godshuizen van Sint-Laureins en zo verdween het pensionaat. Er wordt beweerd dat bij die gelegenheid de Congregatie ook het aanbod zou gekregen hebben eigenaar te worden van het klooster maar dit zou geweigerd hebben met het oog op de hoge successierechten en belastingen, daardoor werd het een vergiftigd geschenk voor de gemeente !

In 1991 verlieten de laatste zusters het godshuis maar desondanks blijft de geschiedenis van het complex onlosmakelijk verbonden met het onbaatzuchtige werk van de vele Zusters van de Kindsheid Jesu ! Tevens is het vanzelfsprekend dat de komst der zusters met als hoofdoel verpleging, welke gebeurde in de tijd waarbij het onderwijs in volle ontwikkeling was, van invloed is geweest op het onderwijs voor meisjes. In 1848 werd een vrije meisjesschool opgericht in het klooster maar deze moest haar deuren sluiten op 1 januari 1881 ten gevolge van de tweede organieke wet van 10 juli 1879 op het lager onderwijs. De in dienst zijnde zusters onderwijzeressen Julia, Ursula, Judith, Boromee en Boniface moesten het godshuis verlaten en namen hun intrek in een huis in de Dorpsstraat. Bij de val van de regering in 1884 verviel de wet van 1879 en konden de zusters terugkeren naar het godshuis en kochten de kinderen van Jan Baptist Van Damme een stuk grond tussen de Brieversweg en het klooster waarop zij een schoollokaal lieten bouwen en een bewaarschool.

Tijdens de eerste wereldoorlog werd heel wat schade aangericht aan de school veroorzaakt door de Duitse troepen tijdens de 4 jaar durende bezetting der bewaarscholen en het veertiendaags verblijf der soldaten in de lagere school. Naast de zusters vinden nu ook de juffrouwen leken stilaan de weg naar de klas, alhoewel zij beleefd verzocht worden te vertrekken als ze aan de roeping van het huwelijk niet kunnen weerstaan !! Gedenken wij heel devoot bij voorbeeld Juf Alice Martens of Juf Maria De Keyzer, enz...

Maar dan staat de tweede wereldoorlog voor de deur en het oorlogsgeweld woedde hevig in onze grensstreek en liet een spoor van vernieling na waarvan ook de meisjesschool haar deel kreeg vooral de laatste maanden in september 1944. De klaslokalen langsheen de Dorpsstraat waren het ergst getroffen, drie lokalen zijn bijna volledig vernield. Men kan nog enkele jaren lesgeven, deels in de half herstelde lokalen, deels in het hospice maar tevens in een klaslokaal van de gemeentelijke jongensschool. Maar uiteindelijk moeten de gebouwen, ooit opgericht door de kinderen Van Damme namelijk Pieter die kanunnik was, Jan Baptist en Louise worden afgebroken. In oktober 1949 begon men met een nieuwbouw die in juni 1950 kon worden ingewijd. In de loop van het jaar 1960 werd door de Zusters Kindsheid Jesu een technische school opgericht waarvan de nieuwe gebouwen in juli 1962 worden ingewijd. In 1963 verlaten de laatste weeskinderen het godshuis en in 1971 volgen tenslotte ook de zusters. Er bleven nog 6 zusters die zorgden voor het onderwijs om uiteindelijk te eindigen met 3. De zusters die instaan voor het onderwijs mogen Sint-Laureins niet verlaten van de orde en nemen met 24 internen van de technische school hun intrek in een gewezen meubelzaak in de Dorpsstraat. Vanaf 1978 wordt het internaat geleidelijk afgebouwd om in juni 1981volledig te worden opgedoekt. De laatste zusters verlieten de parochie in 1991 en daarmee kwam een einde aan 142 jaar dienstbaarheid door de congregatie !   

Vanaf 1848 dus al worden de meisjes door zusters opgevangen in een vrije  meisjesschool. En laat het nu juist de zusters onderwijzeressen zijn die ongewild de aanleiding waren voor een maandenlang geruzie en wansmakelijk vertoon bij de plaatselijke beleidsmensen, wat resulteerde in jarenlange vetes tussen bestaande families.

Dit was niet het enige of eerste conflict dat zich voordeed, in 1906 was reeds beroering ontstaan over mogelijk gesjoemel bij het godshuis. Roddels over verdwenen overschotten en verkwisten van geld, die ook op de gemeenteraad aan de orde kwamen moesten worden weerlegd voor een proppensvolle zittingzaal zodat iedereen na bewezen toelichting in ere kon worden hersteld ! Maar dan in de gemeenteraadszitting van 30.04.1925 klaagt raadslid Ceulenaere dat het kostgeld van de 7 zusters onderwijzeressen te gering is. Men besluit alles te behouden volgens de bestaande overeenkomst destijds afgesloten tussen gemeente en congregatie, temeer omdat zij na hun dagtaak op school ook nog meehelpen in de verzorging, bij het nachtwaken en tal van andere bezigheden. Bovendien verblijven alle zusters in een gemeenschappelijke zaal en de dienstdoende 13 andere zusters in het godshuis verdienen slechts elk 0,42 fr per dag, wat toch niet veel is.

In de vergadering van de Commissie van Openbare Onderstand op 20.01.1926 breekt de hel los. Het probleem van het kostgeld van de 7 zusters onderwijzeressen komt weer op de proppen met bovendien een bijkomend geval van 2 oudere zusters die niet meer bekwaam zijn iets te doen maar die geen kostgeld moeten betalen. Het betreft zuster Charlotte die haar langste tijd in het hospitaal stond en zuster Boniface die gans haar loopbaan aan het onderwijs wijdde, ze vierden trouwens vorig jaar hun gouden jubilé van 50 jaar verblijf te Sint-Laureins. Betreffend raadslid weigert de begroting te stemmen en vindt dat de zusters maar moeten gaan rusten in het Moederklooster. Er volgt een hoogoplopende discussie, waarop de voorzitter, ten top van gramschap verklaart het weerbarstig lid, die tevens verslaggever is voor de plaatselijke pers, aan te klagen indien hij de cijfers betreffende het loon der zusters in de gazette durft te plaatsen, waarop betrokkene antwoord dat er niets van die mensen mag geweten zijn en dat men een duivel is in mensenvel wanneer men daaraan durft te raken.

Het geruzie blijft nog verschillende raden zowel COO als gemeente vertroebelen en is reeds bezig van in 1924 waarbij Jules Van der Sickel benoemt werd als hoofdonderwijzer en in welk jaar het betrokken raadslid het ereteken van 35 jaar onberispelijke dienst toegewijd aan de opvoeding en het onderwijs der kinderen kreeg, dat hem werd overhandigd door de secretaris, daar waar andere burgers zoiets met een plechtige receptie uit handen van de burgemeester ontvingen. Wat de verslaggever in het raadslid, fijntjes uitdrukte in de krant : "Wachten op de volgende zitting wilde men voorzeker niet, immers een tegenstrever verdient geen eer bewezen te worden !" Maar alsof dit nog niet volstaat verneemt betrokken raadslid vóór de zitting van 20 januari dat er op 4 januari een banket heeft plaatsgehad in het godshuis waarop alle bestuursleden en de vorige armmeesters waren uitgenodigd, uitgezonderd hij ! Dit is duidelijk de spreekwoordelijke druppel, de heer Ceulenaere legt klacht neer bij de gouverneur, het conflict zal blijven aanslepen, escaleert en ontaardt in een politiek steekspel dat verder ook op gemeentelijk vlak wordt uitgevochten ! En zo sleurt ook het beheer zich langzaam verder tot de zusters het oude klooster verlaten en de hele site verweesd achterblijft en ten slotte in verval raakt !


                                               De zustergemeenschap vóór wereldoorlog II


                                               De zustergemeenschap na wereldoorlog II

1.Majella 2.Desiré 3.Agnella 4.Zoë 5.Irma 6.Renata 7.Philomena 8.Alberta 9.Clarentia 10.Basilia 11.Franscina 12.Victoire 13.Ambrosia 14.Laura 15.Cosma 16.Melanie 17.Marie-Jerôme 18.Agatha 19.Romaine 20.Corona 21.Macrina 22.Moeder Antonia

Geen opmerkingen:

Een reactie posten