zaterdag 19 april 2014

Sint-Laureins : De migratiegolf in de 19e eeuw.

Ook al werd in de loop der tijden het dagelijkse leven, in vele geschriften, soms nogal heroïsch voorgesteld, het moet in de meeste plattelandsdorpjes van Vlaanderen in die tijd niet zo rooskleurig geweest zijn om leven. Het aantal behoeftigen steeg na 1840 in 10 jaar tijd tot niet minder dan 900.000.
En in Sint-Laureins was dit allicht niet anders, de meeste families leefden in armoede, behalve enkele die zich in de loop der geschiedenis, verrijkt hadden of verrijkten op de rug van anderen !
De armoede, ondervoeding, uitputting en het dagelijks gevecht om te overleven van de gewone bevolking in Vlaanderen, stond nochtans in schril contrast met de riante pastoorswoningen en de rijke woningen van fabrikanten, de prachtige kloosters, de mooie kastelen, uitgestrekte parken, talrijke magnifieke kathedralen en kerken, tegenover armoedige, vuile arbeidershuisjes en kleine boerderijtjes.
Als gevolg van de armoede in Vlaanderen was de uittocht enorm. Mensen trokken niet enkel naar Wallonië, ook naar het noorden van Frankrijk, en naar schatting honderdduizend Vlamingen weken zelfs uit over de oceaan naar Amerika. Armoede was tevens een der oorzaken van de toename van seizoensarbeid.
Ook van Sint-Laureins en zijn deelgemeenten zijn honderden gelukzoekers om allerhande redenen vertrokken naar de Nieuwe Wereld. Hun namen kan men vinden in de bevolkingsboeken van Sint-Laureins en de passagierslijsten van de onderscheiden boten. Ze vertrokken niet alleen uit armoede, maar soms ook om de sancties na het begaan van een misdaad te ontlopen, om een niet beantwoorde liefde te vergeten of om een hier onmogelijke liefde in Amerika te bezegelen. Sommigen zijn daar geslaagd en gebleven, anderen zijn vroeg omdat ze er niet aarden konden, of later na enkele jaren gespaard te hebben, naar het thuisland teruggekeerd, om hier de laatste jaren van hun leven te genieten van hun zuurverdiende spaarcenten. Hoe dan ook, in hun nieuwe vaderland werd het geluk hen niet in de schoot geworpen, het waren jaren van hard zwoegen en zwaar labeur, met vallen en opstaan. En zoals immer, de werkers werden beloond en de aanhouder wint, zodat sommigen, ook soms met de nodige dosis geluk een mooi resultaat hebben neergezet.
Hun nakomelingen in de States zijn nu wellicht talrijker dan het inwonersaantal van de dorpjes die hun voorouders destijds verlaten hebben. De ouders van de nu levende generatie hebben hun ouders nog Vlaams horen praten onder elkaar maar zelf zijn ze het Nederlands onmachtig.
Veel van die landverhuizers zijn hier ooit vertrokken met één der boten van de Red Star Line. Daar mijn overgrootvader en mijn grootvader in Sint-Laureins fungeerden als plaatselijk agent van die scheepvaartlijn werd onze nieuwsgierigheid geprikkeld. De taak van een agent bestond erin te zorgen voor alle administratie en het vervullen van allerlei formaliteiten om daarna de gegadigden te vergezellen, voor ons, meestal naar Antwerpen voor de inscheping.


Ondertussen waren we via pastoor Eric Dhont in contact gekomen met een paar verre familieleden in de USA waarvan niemand het bestaan vermoedde en dit bleek achteraf wederzijds.
Zodoende werd besloten in 2008 de weg te volgen die vele voorouders uit Sente waren gegaan, uiteraard niet met dezelfde middelen, de boot naar Ellis Island werd vervangen door het vliegtuig naar Chicago wat heel wat vlugger ging, en ter plaatse werd de trein, de koets of het paard vervangen door een huurauto.
Omdat we gehoord hadden dat veel immigranten uit onze streek destijds waren uitgeweken naar Moline en er volgens de toeristische gidsen ook een Belgian Club zou gevestigd zijn, wilden we dit zeker niet missen, doch we hadden pech want op de deur hing een papiertje "gesloten wegens Goede Vrijdag" vanzelfsprekend in het Engels. Als gevolg van de Goede Week hebben we hier verder niemand kunnen bereiken.
Dit werd grotelijks goedgemaakt door ons verdere avontuur, dat ons verder doorheen de Mid-West bracht, doorheen de Staten Illinois, Iowa, Nebraska en Missouri en ons liet kennis maken met Chief Black Hawk een reuzegroot standbeeld uit de rotsen gehouwen dat met gekruiste armen over de rivier kijkt, het plaatsje Adair waar de First Train Robbery in the West plaats had gehad, en The Pony Express Stables van waaruit de eerste postdiensten vertrokken. Het huis van Jesse James de notoire outlaw die hier werd neergeschoten in 1882, de Amish People voor wie de tijd gestopt is een eeuw geleden, de thuishaven van Walt Disney het stadje Marceline, het geboortehuis van Mark Twain, het museum van Molly Brown die een rol speelde in 's werelds grootste maritieme ramp het vergaan van de Titanic, de raderboten van de "Old Man River" de Mississippi, Lincoln's New Salem State Historic Site, het mausoleum van President Abraham Lincoln de Lincoln Tomb State Historic Site, de historische Route 66 van Chicago tot Los Angeles dwars door Amerika destijds gebruikt door de immigranten die zo westwaarts de States introkken, en het uitgestrekte Lake Michigan, en nog zovele andere bezienswaardigheden die ons toelieten te fantaseren over hoe het er vroeger aan toe moest gegaan zijn als onze voorvaderen er voet aan land hadden gezet ! Ervaringen ook die herinnerden aan verhalen uit onze jeugd over de tijd van de cowboys en de indianen.
Ook de afstammelingen van de immigranten van het eerste uur houden de herinneringen aan hun "roots" levendig. Ze zijn sterk geïnteresseerd in alles wat hun afkomst betreft, en ze zijn er fier op, zo zie je ze rondtoeren met volgende boodschap op de bumper :
 
                                       

De Belgische migranten evenals andere nationaliteiten en ook nog hun nakomelingen hielden en houden contact in plaatselijke vriendenkringen waarvan hier een foto genomen op Thanksgiving, de laatste donderdag van november, van enkele leden van de Belgian American Society uit Omaha, Bellevue, Papillion, Cedar Creek en Lincoln in Nebraska. De Belgian Club is een mannenclub met jaarlijkse mis, eetmaal en gezellig samenzijn. Op de eerste rij van de staande personen, helemaal links een afstammeling van iemand van Sint-Laureins.


1 opmerking:

  1. The club of Belgian Culture in Moline bestaat nog steeds...eenmaal per maand is er wafelenbak, men speelt nog rolly bolly en in het centrum worden de lijsten bijgehouden van allen die vanuit hier ooit immigreerden en in welke toestand ze daar aankwamen.Enkele familieleden van me (Van De Voorde) zijn trouwens consul geweest voor de Vlamingen daar...marc willems, Waterland-oudeman

    BeantwoordenVerwijderen